Wystawa „10 LAT POLSKO-PERUWIAŃSKICH BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH NA PÓŁNOCNYM WYBRZEŻU PERU” była kontynuacją analogicznej wystawy zorganizowanej przez PTSL w Warszawie i współfinansowanej z funduszy DUN MNiSW w 2012 r. W 2013 roku, na fali sukcesu wystawy polskiej, PTSL wspólnie w partnerami: Ośrodkiem Badań Prekolumbijskich Uniwersytetu Warszawskiego, Instytutem Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Pontyfikalnym Uniwersytetem Katolickim Peru w Limie, tym razem w czterech miastach Peru (w Limie, Huarmey oraz Chimbote i Caraz w sąsiedztwie Huaraz w regionie Ancash), a więc na terenie bezpośrednich działań polskich i peruwiańskich archeologów, których odkryciom poświęcona jest niniejsza ekspozycja. Z uwagi na duże zainteresowanie i chęć ekspozycji dłuższą niż przewidywany w projekcie tydzień na każdą z lokalizacji, wystawy odbywały się częściowo w tym samym czasie, co wymagało przygotowania dwóch kompletów plansz wystawienniczych. Na miejsce ekspozycji i połączonych z ich wernisażami konferencji wybrano najbardziej prestiżowe lokalizacje w wyżej wymienionych miastach:
Lima
Miejsce: Ministerstwo Spraw Zagranicznych Peru, Centro Cultural Inca Garcilaso (dawna zabytkowa Casa Aspillaga), pierwsze w Ameryce Łacińskiej własne centrum kultury MSZ. Wystawa miała miejsce w galeria sztuki, natomiast konferencja wernisażowa w sali konferencyjnej Javier Pérez de Cuellar. Wystawa i konferencja została wpisana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Peru i Ambasadę RP w Limie w oficjalny program obchodów 90-lecia nawiązania stosunków dyplomatycznych Polska-Peru.
Termin realizacji: Inauguracja wystawy i konferencja: 6.IX.2013, zamknięcie wystawy 16.IX.2013.
JE Ambasador RP w Peru, Pani Izabela Matusz z przedstawicielami polonii peruwiańskiej, w tym prof. K. Makowskim podczas wernisażu wystawy "10 lat polsko-peruwiańskich badań archeologicznych na północnym wybrzeżu Peru" w Centro Cultural Inca Garcilaso w Limie. |
|
Dyrektor Centro Cultural Inca Garcilaso Fernando Carvallo Rey, prof. Krzysztof Makowski, dr. Miłosz Giersz i dr. Patrycja Prządka-Giersz podczas konferencji towarzyszącej wernisażowi wystawy "10 lat polsko-peruwiańskich badań archeologicznych na północnym wybrzeżu Peru" w Centro Cultural Inca Garcilaso w Limie. |
Huarmey
Miejsce: Teatr Miejski.
Termin realizacji: Inauguracja wystawy i konferencja: 13.IX.2013, zamknięcie wystawy 21.IX.2013.
Reprezentacja władz prowincji Huarmey, Dziekan Wydziału Historycznego UW prof. Barvbara Zybert oraz polscy i peruwiańscy archeolodzy: dr. Miłosz Giersz, dr. Patrycja Prządka-Giersz, prof. Krzysztof Makowski, dr.Wiesław Więckowski i lic. Roberto Pimentel Nita podczas konferencji towarzyszącej wernisażowi wystawy "10 lat polsko-peruwiańskich badań archeologicznych na północnym wybrzeżu Peru" w Huarmey. |
|
Aula Teatru Miejskiego w Huarmey podczas inauguracji wystawy "10 lat polsko-peruwiańskich badań archeologicznych na północnym wybrzeżu Peru" w Huarmey. |
Chimbote i Caraz
Miejsce: audytorium Universidad San Pedro w Chimbote i w Caraz.
Termin realizacji: Inauguracja wystaw: 27.IX.2013, zamknięcie wystaw 4.X.2013. Konferencje: Chimbote 27.IX.2013, Caraz 18.X.2013
Rektorzy i Prorektorzy Uniwersytetu San Pedro, oraz polscy i peruwiańscy archeolodzy: dr. Miłosz Giersz, dr. Patrycja Prządka-Giersz i lic. Roberto Pimentel Nita podczas konferencji towarzyszącej wernisażowi wystawy "10 lat polsko-peruwiańskich badań archeologicznych na północnym wybrzeżu Peru" w Chimbote. |
|
Audytorium Uniwersytetu San Pedro podczas inauguracji wystawy "10 lat polsko-peruwiańskich badań archeologicznych na północnym wybrzeżu Peru". |
- 1. Opis osiągniętych celów i uzyskanych efektów.
Wystawa, jak w przypadku jej organizacji w Warszawie w 2012 roku, miała na celu podsumowanie i promocję dotychczasowej współpracy polsko-peruwiańskiej na niwie archeologicznej, prowadzonej na mocy podpisanej w 1987 roku Umowy Dwustronnej o Współpracy Naukowo-Technicznej między Uniwersytetem Warszawskim i Pontyfikalnym Uniwersytetem Katolickim Peru w Limie (Pontificia Universidad Católica del Perú, Lima). W ramach wspomnianej współpracy obie instytucje prowadzą szereg projektów badawczych i wydawniczych jak również realizują program wymiany
pracowników naukowo-dydaktycznych i studentów. W ciągu ostatnich 20 lat polscy naukowcy i studenci brali udział w projektach archeologicznych prowadzonych przez PUCP na stanowiskach wokół góry Vicús, na północnym wybrzeżu Peru, w okolicach dzisiejszego miasta Piura i dwóch stanowiskach na obszarze pogórza Lurín: wielokulturowym cmentarzysku Tablada de Lurín i inkaskim ośrodku administracyjno-mieszkalnym Pueblo Viejo – Pucará. Pracami badawczymi prowadzonymi na wspomnianych stanowiskach archeologicznych kierował dr Krzysztof Makowski, do 2012 r. Dziekan Wydziału Humanistycznego PUCP Lima. Wymiernymi owocami dotychczasowego przebiegu współpracy są m. in.: wspólna organizacja 2 wystaw posterowych promujących osiągnięcia polskiej archeologii na terenie Peru i w Ameryce Łacińskiej, organizacja konferencji i serii wykładów naukowych mających na celu promocję wspólnie inicjowanych przedsięwzięć badawczych, jak również wspólne publikacje książkowe, w tym pierwszy katalog stanowisk archeologicznych odkrytych przez polsko-peruwiański projekt badawczy w dolinie rzeki Culebras (Prządka i Giersz 2003) oraz bogato ilustrowany katalog kolekcji ceramicznych naczyń kultury Moche znajdującej się w Museo Arqueológico Rafael Larco Herrera w Limie (Giersz, Makowski, Prządka 2005). Oba uniwersytety zawarły też umowę o wspólnej uznawalności tytułów naukowych, czego następstwem było zacieśnienie wymiany naukowej, otwarcie przewodu doktorskiego absolwentowi PUCP na Uniwersytecie Warszawskim oraz zaproszenie polskich naukowców do Rady Naukowej PUCP do spraw Programu Studiów Doktorskich z Zakresu Archeologii, Antropologii i Lingwistyki Andów.
Od 10 lat partnerzy prowadzą pierwszy, polsko-peruwiański projekt archeologiczny na północnym wybrzeżu Peru, obszarze kluczowym dla zrozumienia skomplikowanych procesów prehistorycznych Andów Środkowych, uznawanym za kolebkę cywilizacji dawnego Peru. W ramach projektu dokonano wielu przełomowych odkryć archeologicznych, m.in:
1. Przygotowanie pierwszego spisu i mapy stanowisk archeologicznych w dolinie rzeki Culebras na podstawie archeologicznego rozpoznania terenu o charakterze terenowej prospekcji archeologicznej; katalog oraz mapy dolnej partii doliny Culebras zostały opublikowane w 2003 r (Prządka i Giersz
2003).
2. Przeprowadzenie szczegółowych badań nad przedhiszpańską strukturą osadniczą w poszczególnych okresach chronologicznych.
3. Szczegółowe badania ceramologiczne, w tym analizy petrograficzne wykonywane we współpracy z laboaratorium Yale University.
4. Ustalenie lokalnej skali kulturowo-chronologicznej na wyżej wymienionym obszarze, w oparciu o badania ceramologiczne i chronologię absolutną z wykorzystaniem techniki datowania C14 (współpraca z Laboratorium Radiowęglowym Politechniki Śląskiej w Gliwicach).
5. Badania nad ustaleniem południowej granicy kultury Moche (200 – 800 n.e.) i lokalizację głównych ośrodków tej kultury na badanym obszarze; w sezonach 2004 i 2005 badania wykopaliskowe na stanowisku Quillapampa w dolinie Culebras dostarczyły dowodów na istnienie lokalnych ośrodków władzy kultury Moche i bogato wyposażonych grobów należących do przedstawicieli lokalnych elit.
6. Ustalenie chronologii absolutnej i periodyzacja faz konstrukcyjnych centrum administracyjno-ceremonialnego Ten Ten (1100-1500 n.e.) w ramach współpracy z Laboratorium Radiowęglowym Politechniki Śląskiej w Gliwicach.
7. Zbadanie zmian geomorfologicznych dna doliny Culebras w okresie Czwartorzędu ze szczególnym uwzględnieniem złóż aluwialnych powstałych podczas zjawisk PaleoENSO i związanych z osadnictwem przedhiszpańskim.
8. Włączenie badanego obszaru do projektu „Genomapa Andów: analiza genetyczna wybranych przedkolumbijskich populacji z terenu państwa Inków (Andy Środkowe)” prowadzonego przez OBP UW w ramach współpracy z Zakładem Genetyki Uniwersytetu Warszawskiego i kierującym nim Prof. Piotrem Węgleńskim.
9. Rozpoczęcie wieloletniego programu wdrażania nowoczesnych metod nieinwazyjnej prospekcji archeologicznej z zastosowaniem technik geofizycznych i archeologii lotniczej.
10. Spektakularne odkrycie głównego ośrodka władzy i nekropolii elit kultury Huari, na stanowisku Castillo de Huarmey, w dolinie Huarmey. W Polsce wyniki badań prowadzonych w ramach Projektu były upowszechniane zarówno za pomocą mediów, jak i w trakcie konferencji naukowych i wystaw posterowych organizowanych w Polsce (na Uniwersytecie Warszawskim, w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie i innych ośrodkach polskich w Krakowie, Poznaniu, Gdańsku, Suwałkach, Toruniu, Rudzie Śląskiej i Tropsztynie) oraz w Ameryce Łacińskiej (m. in. Na Pontyfikalnym Uniwersytecie Katolickim w Peru, Uniwersytecie w Moquegua, Alliance Francais Arequipa). Badania Projektu spotkały się z żywym zainteresowaniem mediów (zarówno peruwiańskich: El Comercio, Perú 21, wywiady radiowe, jak i polskich: tygodniki ”Polityka” i „Wprost”, miesięcznik „Wiedza i Życie”, miesięcznik ”Twój Styl”, kwartalnik ”Tawacin”, kwartalnik ”Uniwersytet Warszawski”, dzienniki „Gazeta” i „Rzeczpospolita”, Polskie Radio, TVP 1, TVN 24). Warto w tym miejscu dodać, iż przedstawienie dotychczasowych wyników badań Projektu na międzynarodowym sympozjum badawczym w Limie uznanym za najważniejsze wydarzenie naukowe dotyczące archeologii północnego wybrzeża Peru w ostatnim pięćdziesięcioleciu: ”New Perspectives on Moche Political Organization” zorganizowanym przez Dumbarton Oaks Waszyngton USA, Pontyfikalny Uniwersytet Katolicki w Limie i Museo Larco Lima, jak również innych prestiżowych konferencjach naukowych w kraju i za granica (m.in. Institute of Andean Studies, University of California, Berkeley, Society for American Archaeology, czy European Association of Remote Sensing Laboratories przy głównej siedzibie UNESCO w Paryżu) spotkało się z dużym zainteresowaniem uczestników reprezentujących różne międzynarodowe środowiska naukowe. Wyniki dotychczasowej współpracy bilateralnej są również wykorzystywane do promocji Polski na arenie międzynarodowej przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP i polskie placówki dyplomatyczne.
Od początku polsko-peruwiańskiej współpracy bilateralnej Polskie Towarzystwo Studiów Latynoamerykanistycznych uczestniczyło w promocji i upowszechnianiu wyników badań. Zrealizowana obecnie, jubileuszowa wystawa podsumowująca 10 lat współpracy polsko-peruwiańskiej i prezentująca publiczności międzynarodowej najważniejsze odkrycia naukowe będące pokłosiem wspomnianej współpracy - w przystępnej dla szerokich gremiów formie posterów i kolorowych fotografii autorstwa członków projektu i zaproszonych do projektu gości, w tym uznanych fotografików, jak Krystian Bielatowicz (fotografia reportażowa) czy Miron Bogacki (pionier profesjonalnej fotografii latawcowej) - było istotnym wydarzeniem w historii naszej współpracy naukowej z peruwiańskimi partnerem oraz szansą na promocję badań naukowych poza granicami naszego kraju.
Jedynie podczas wernisażów i konferencji każdą z czterech wystaw odwiedziło ponad 200 osób, w tym przedstawiciele instytucji partnerskich, środowisk akademickich oraz liczni znamienici goście, w tym przedstawiciele korpusu dyplomatycznego większości krajów UE rezydujący w Peru (wystawa w Limie), przedstawiciele wyższych szczebli polskiego MSZ, dziennikarze i studenci. Szacujemy, iż podczas ponad miesięcznej ekspozycji wystawy w czterech miastach Peru wystawę odwiedziło kilka tysięcy osób.
Organizacja wystawy posterów i fotografii "10 lat polsko-peruwiańskich badań archeologicznych na północnym wybrzeżu Peru była zrealizowana m.in. dzięki dotacji DUN Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, nr. umowy: 664/P-DUN/2013.